Tổng quát cách cài đặt gói và phần mềm trên Linux

Xin tổng hợp cách cài đặt phần mềm và các gói trên Linux để các bạn có thể tiện theo dõi.
Khi release các gói thường có các dạng sau:
- .tar.gz hoặc .tar.bz2
- .rpm (đối với debian là .deb)

Đối với các file dạng .tar.gz và .tar.bz2 thì lấy về xong gõ:

đối với .gz:
gunzip file_name.tar.gz && tar -xf file_name.tar

đối với .bz2
bunzip2 file_name.tar.bz2 && tar -xf file_name.tar

nó sẽ bung ra thành một thư mục có tên file_name.

Sau đó tùy theo cái gói đó nó release ra sao mà làm theo nó. Nếu có file configure thì chuyển vào thư mục đó và gõ :

1. Buoc 1:
./configure

nếu muốn chỉ định nơi sẽ cài gói đó thay cho mặc định thì gõ:
./configure --prefix=/<đường dẫn>

2. Sau đó:
make

3. rồi:
make install

Đây là tổng quát của quá trình cài 1 gói trong Linux, đối với một vài gói khi release nó có thể đã confige sẵn rồi, không có file configure nữa thì chỉ cần làm 2 bước sau thôi.
Cũng có thể có một vài gói không có configure gì hết mà nó gói hết script trong một file install, chỉ việc chạy nó như là chạy setup trên Win vậy. Việc này thì các bạn phải đọc readme để biết sẽ phải làm sao. Trên đây là release dạng source. Còn đối với các gói dạng .rpm là dạng binary đã built sẵn thì làm như sau:

rpm -Uivh tên_gói.rpm

Tham số -U có nghĩa là update, cái này không cần nếu bạn cài mới.
Các gói rpm sẽ được cài mặc định vào nơi mà lúc release người ta chỉ định, muốn biết nó được cài vào đâu bạn phải đọc document đi kèm, thường là nó sẽ tạo link hoặc file chạy trong /usr/bin

Sau khi cài xong gói rpm, nếu muốn tìm xem nó được cài vào đâu bạn có thể dùng lệnh sau:
rpm -ql

Nếu không nhớ chính xác tên gói mà chỉ nhớ một phần thì bạn có thể tìm ra bằng cách:
rpm -qa | grep

Khi cài 1 gói, có thể nó sẽ báo thiếu gì đó, mún bỏ qua thì thêm option để bỏ qua check dependency --no-deps :
rpm --no-deps ...

Câu lệnh trên là ta query location (-l) và available (-a) đối với các gói.

Trên đây là 2 động tác thường dùng nhất đối với người dùng Lix và sự thật là đối với những người mới dùng thì cách thứ 1 đối với gói source khi cài sẽ gặp không ít khó khăn, các bạn nên lấy gói rpm về cài sẽ dễ dàng hơn nhiều.

Một số trang để down rpm:
www.freshrpms.net
rpm.livna.org
www.freshmeat.net
www.rpmfind.net

Hoặc lên chính trang của distro mà bạn đang dùng để search. rpm hiện nay trên Internet nhiều vô kể và mirror cũng nhiều vô kể, các bạn hãy vào google và search từ khóa "fedora rpm" thử xem

2/ YUM là viết tắt của chữ "Yellow dog, Updater, Modified", nó là một cách để cài đặt phần mềm rất dễ dàng đơn giản, khi các bạn down cái gói source về để build sẽ gặp phải những trở ngại như thiếu các gói cần thiết - mà đây lại là công việc tốn thời gian công sức nhất của chúng ta, thay vào đó, YUM sẽ tự động tìm các gói cần thiết và cài luôn cho chúng ta, rất nhẹ nhàng.
Yêu cầu để sử dụng yum là: bạn phải connect vào internet để nó down phần mềm về cho bạn. Các bạn này không có net thì đừng đọc bài này ........ hic

Đầu tiên các bạn download nó về tại đây (http://linux.duke.edu/projects/yum/download/2.4/yum-2.4.2.tar.gz). Phiên bản stable hiện tại là 2.4.2. Hiện đã có bản 2.5.x nhưng đó là phiên bản developer, các bạn nếu không có ý định sẽ hỗ trợ phát hiện bugs và phát triển nó thì đừng dùng.
Sau khi lấy về các bạn tiến hành cài đặt như ở trên đã hướng dẫn. Sau đó bạn hãy bỏ cái file /etc/yum.conf cũ của bạn đi và thay bằng file này (http://www.fedorafaq.org/samples/yum.conf). Các bạn cũng có thể không cần thay nếu các bạn đọc hướng dẫn config yum tại đây (http://wiki.linux.duke.edu/ManYumConf). File ở trên là một file mẫu cho những người mới dùng và không muốn phải làm nhiều.
Trong file config đó có một chỗ khá quan trọng đó là tham số

gpgcheck = x

Tham số này cho biết sẽ kiểm tra cái Public key hay không mỗi khi cài đặt phần mềm. Public key này để chứng nhận rằng cái gói rpm đó được lấy từ đúng nguồn tin cậy, không phải là ở một nơi cù bơ cù bất nào đó. Nếu bạn để là "0" nó sẽ không kiểm tra, bạn sẽ đỡ rắc rối khi cài đặt nhưng nguy hiểm. Nếu bạn để là "1" thì mỗi khi cài nó sẽ kiểm tra, và muốn cho nó biết có gì để kiểm tra bạn phải import Public key từ các nơi cung cấp rpm.

Ex: để cung cấp Public key cho yum từ thằng livna, bạn gõ:

rpm --import http://rpm.livna.org/RPM-LIVNA-GPG-KEY-i386

Các public key này các bạn search trực tiếp trong trang cung cấp rpm sẽ có.

Vậy là xong, bây giờ bạn có thể dùng yum. Cách sử dụng rất đơn giản.

Để kiểm tra xem một phần mềm nào đó có bản update chưa:
yum check-update

Để cài đặt một phần mềm:
yum install

Và còn rất nhiều, bạn chạy
yum --help

để biết thêm, ở trên là 2 câu lệnh hay dùng nhất. Còn yum GUI thì dễ rồi, các bạn có thể tự xem tại đây (http://linux.rasmil.dk/cms/modules/dokuwiki/doku.php?id=yumex:yumex) hoặc dùng yum để cài :

yum install yumex

(Sưu tầm)